Бауыржан Момышұлымен болған екі кездесу

Бас редактор Фариза Оңғарсынова барлық қызметкерлерді бөлмесіне шұғыл шақырып, Бауыржан Момышұлынан сұхбат алу керектігін айтты. Қуанышты хабар бәрімізді елең еткізді. Аңыз адаммен жолығу кімге бұйыратыны үлкен сұрақ болып тұрды.

– Бөлім меңгерушілері, жазуға қайсысың барасыңдар?

Үнсіздік.

Факең жаңағы сұрағын қайта қойды.

Мәди Айымбетов, Мереке Құлкенов, Сайлаубай Жұбатырұлы үндеген жоқ. Қаламгерлер бір кездесуді арман еткен, есімі аңыз, даңқты қолбасшыдан сұхбат алғым-ақ келіп тұр. Бірақ мен әлі қарапайым ғана тілшімін. Әдеп сақтап, іштей тықыршып отырмын. Бір кезде мүлгіген тыныштықты Сайлаубайдың дауысы бөлді.

– Баукеңнен Бейсенбай ғана сұхбат ала алады. Мінезі жұмсақ. Ақсақалдың қаҺарына шыдап, тіл табыса біледі.

Сәкеңнің ұсынысын Мәди аға да, Мереке құрдасым да қолдады.

Факең ашуланып, орнынан тұрып кетті.

– Осы бізде Бейсенбайдан басқа жазатын адам жоқ екен ғой!

Бұл жолы бас редактордың қатқыл дауысы менің жүрегіме жылы есітілді…

Ойламаған жерден Бауыржан Момышұлының өзінен сұхбат алатын болдым. Бұл сенiмге iштей қуансам да, көңiл қобалжулы едi. Кей журналистерге айтқандай, «Кругом, шагом марш!» десе ше! Оның үстiне, iссапардан шаршап-шалдығып, таңертең ғана келгенмiн. Шаштың ұшы да еркiнсiп, бұйралана бастаған. Мұндай журналистердi Баукеңнiң жақтырмайтынын, тiптi қуып та жiбергенiн талай естiгенмiн. Сұхбат ойдағыдай шықпаса, Фариза апайдан да ұят қой.

Тәуекел. Баукеңнiң үйiне телефон соқтым. Өзiмдi таныстырып, алдағы келе жатқан Жеңiс күнiмен құттық­тадым. Одан соң газетке сұхбат беруге келiсуiн өтiндiм.

– Сен менен сұхбат алғың келе ме? – деген Баукеңнiң гүрiлдеген даусы естiлдi.

–  Иә, иә.

– Онда тез жет, егер тез жетпесең, айнып қалуым мүмкiн.

Мен Баукеңнiң үйiнiң адресiн сұрадым.

–  Мәссаған, тағы да сұхбат алғың келедi, – дедi кекесiндi үнмен. – Тыңдап ал!

Одан соң үйге қалай келетiнiмдi түсiндiрдi.

Мен Баукең дәл қазiр шақырады деп ойлаған жоқпын. Шындығын айтсам, бұл кiсiмен кездесуге дайын емес едiм. Әңгiменi не төңiрегiнде өрбiту керектiгiн де ақылдаспағанбыз. Мiне, табан астынан кездесуге баруға тура келдi. Редакциядағылар менi Баукеңе емес, қан майданға аттанғандай шығарып салды.

* * *

Екi өкпемдi қолыма алып, үйiне де жеттiм. Ақсақал таңертеңгi шайын iшiп отыр екен. Менi салқынқанды, сұстана қарсы алып, қолының ұшын ғана бердi. Үстiнде қарапайым қара шекпен. Ал Баукеңнiң өткiр көздерi өңменiмнен өтiп барады. Сұрғылт тартқан мұрты тiкiрейiп, тура мiне, мiне, маған қарай атылатын сияқты.

– Әлгi телефон соққан бала сенсiң бе?

– Иә, иә.

– Мына жерге отыр.

Баукең төрдегi мамық орындықты нұсқады.

– Апа, мына балаға көже берме, тек қана шай бер, – дедi. (Әйелiнiң шешесi бірге тұрады екен).

Әжей маған шай құйды.

– Қағаз, қаламдарыңды ал. Сұрақтарыңды қой. Дайынмын.

Мен қойын дәптерiмдi алып, жазуға ыңғайлана бергенiмде:

– Журналист, ыхм, қағазың жоқ, қалай жазбақшысың? – деп Баукең мысқылдай сөйледi. Одан соң орнынан тұрды да, көршi бөлмеден отызшақты парақ ақ қағаз әкелiп бердi.

– Бауке, балалар ерлiк жасағысы келедi. Бейбiт күнде қандай ерлiк жасауға болады? – Бұл менiң алғашқы сұрағым едi.

Баукең менiң сұрағыма онша риза болмады бiлем, бiраз буырқанып алды да:

– Ерлiк аспаннан түспейдi. Ерлiктiң әр түрi бар. Еңбектегi ерлiк соның бiр түрi, – дедi.

– Жалқау­лар арамызда әлi де кездеседi. Содан кейiнгi бiр ерлiк бар. Мен ойлаймын, бәрiнен жоғары сол ерлiк – семьядағы ерлiк. Әкеңдi, шешеңдi сыйлай бiлу де ерлiк. Кейбiреулер сыйламайды. Жұбайының қадiрiн бiлу, балаларды өсiру, тәрбиелеу – ол да ерлiк. Баланы тәрби­елей бiлу әркiмнiң қолынан келе бермейдi. Қазақта бiр тамаша мақал бар: «Ұяда не көрсең, ұшқанда соны ала­сың», «Тектi жердiң баласы» деген. Бүгiнгi күн­нiң ерлiгi осы…

Мен Баукеңнiн балалық шағы жайлы айтып беруiн өтiндiм.

– «Жетiге келгенше бала жерден таяқ жейдi» деп тегiн айтылмаған ғой. Сол жетiге толған күнi өрен аяғын жерге нық басты деп санайды. Азаматтыққа аттанар жолдың алғашқы қадамы да осы жерден бас­талса керек… Ал өз балалық шағым жайлы кiтабымда толық жазғанмын. Содан оқып аларсың. Тағы сұрағың бар ма?

Қапелiмде нендей сұрақ берерiмдi бiлмей кiдiрiңкiреп қалдым. Баукең сөзiн қайта жалғап кеттi.

– Мен сау сиырдың боғы емеспін. Саған сырымды айтып отырмын. Қызықсыз болса, өзiң бiл. Айтпай-ақ қоямын.

– Жо-жоқ, Бауке.

– Менiң жасым биыл 68-ге кетiп бара жатыр. (Бұл 1977 жылдың мамыры едi). Соның 25 жылын әскер қатарында өткiздiм. 25 жыл солдат болдым, – дедi сөзiн жалғастырып.  – Сол жылдар iшiнде 207 рет ұрысқа қатыстым. Любая шальная пуля может убить не только солдата, но и генерала. Менi атты. Жау солдаттары да атуға мiндеттi. Менiң өте жолым болды. Жетi рет жарақат­­тандым. Қайтадан соғысқа кiрдiм. Сау-саламат қайттым. Жасыратыны жоқ, жас кезiмде оларды байқа­маппын. Қазiр сол оқтар «помнишь, старик!» деп қояды. Бұл бiр қорлық екен. Оқ тигенi рас, жарықшақтың тигенi рас, «не помню» деп айтуға аузым бармайды. Сондағы жарықшақтар күндiз-түнi мазалайды…

Баукең орнынан тұрып, бөлмеде ерсiлi-қарсылы жүрдi де қойды. Ас та iшiлмей қалды.

Менiңше, ол кiсi бұрынғысынан да сұстана, қайсарлана түскен сияқты. Екеумiздiң ойымызды телефонның безек қаққан қоңырауы бөлдi.

– Керегi жоқ, бiздiң әңгiмемiзге кедергi болады, – деп Баукең тұтқаны алған жоқ.

– Менiң Бақытжан Момышұлы деген ұлым бар. Өзi журналист, жазушы. Кiтабы шыққан. Жұрттар маған оны тамаша аудармашы деп мақтап та жүр. Шынымды айтсам, қарағым, Бақытжанның бiр кiтабын да оқыған жоқпын. Неге дейсiң ғой. Туған балаң не ойламайды дейсiң? Оқы­сам, жақсы жерiн мақтап, жаман жерiн даттап, пiкiр айтуым керек қой. Сол екеуiнен де аулақ болайын деп ойладым. «Басқа ешкiм емес, папам айтты» деп ойлап қалмасын деп.

Менiң бiр үлкен кемiстiгiм бар: Өзiмдi-өзiм жазу­шы деп есептемеймiн. Өйткенi, ешқандай әдеби бiлiмiм жоқ. Мамандығым – инженер, инженер-құрылыс­шы. Дипломымның бар екенi рас. Бiрақ та инженер жағында тәжiрибем жоқ. Жұмыс iстеуге сәтi түспедi. Менi солдатқа алып кеттi. Аларын алды да, босатқан жоқ. 25 жыл ұстады. Ширек ғасыр. Оның біраз жылын соғыста өткiздiм. Қатар­дағы жауынгер болғаным рас, ефрейтор, сержант болғаным да рас. Кiшi лейтенант, лейтенант, аға лейтенант, капитан, майор, подполковник, полковник болғаным рас. Бұл жағынан жаманды-жақсылы тәжiри­бенiң бар екенi рас. Мен бiлiмдi әскери қызметкермiн. Бiр емес, екi жоғары бiлiмiм бар. Фрунзе атындағы әскери академия, содан кейiн Бас штабтағы жоғары академияны бiтiрдiм. Сол акаде­мияда бес жыл аға оқытушы болдым. Профессор атағын алдым. 6 лекция жазып, жоғары тактика және оперативтiк өнер пәнiнен сабақ бердiм. 5 жыл. Мен шаршадым. 13 жыл генералдық қызметте жұмыс iстеппiн. Бiрақ…

Баукең қалшылдап кеттi. Сәлден соң сiрiңке жақ деген белгi бердi. Мен ақсақалдың сөнiп қалған темекiсiн тұтаттым. Ол үнсiз ұзақ отырды.

– Мен Совет үкіметіне ренжімеймін. Аға лейтенант кезімде партия қатарында болмасам да, полк командирлігіне тағайындады. Менен басқа шені үлкен – майор, полковниктер толып жүрді. Ал 33 жасымда 9 гвардиялық дивизияның командирі болдым. Менен басқа полковник, генералдар көп еді. Бірақ жоғары сенім маған ғана жүктелді. Одан соң Бас штабтың академиясына қабылдандым. Сабақтарды нұқыл беске оқыдым. Бітірген соң Сібірге жіберді. Онда екі жыл бригада басқардым. Мәскеуге шақыртты. СССР Қорғаныс министрінің бірінші орынбасары, Бас штабтың бастығы, Кеңес Одағының маршалы Васильевскийдің қабылдауында болып, академияға жұмысқа қабылдандым…

Баукең осы бір сөздерді айтты да, терезенің жақтауына жақындап, алысқа – Алатау жаққа көз жүгіртті. Үнсіз ұзақ тұрды. Дәл сол сәтте Баукең маған қазақтың қарапайым шалындай  көрінді. Ол маған бұрылып, от шашқан жанарын өңменіме қадағанда, ақсақалдың жүзінен батылдықтың, даналық пен даралықтың сәулесін сезгендей күйде болдым.

Алыптың әдетте қарапайым келетіні қашаннан…

– Мен шаршадым, – деді Баукең үзіліп қалған сөзін қайта жалғастырып.

– Генералдық атақты маған берген жоқ. Я был страшно обижен. Рапорт берiп, елге кеткiм келдi. Менi жiбергiсi келмедi. Кеңес Одағының маршалы Баграмянның қабылдауында болдым. Ол кiсi менiң Кавказда, не Қырымда, қалаған жерiмде, қалаған уақытымша емделiп келiп, қайтадан жұмысқа кiрiсуiмдi талап еттi. Кеңес Армиясына әлi де керек екенiмдi ескерттi. Бiрақ мен жазушылықпен айналысқым келетiнiн айттым. Сөйтiп, Кеңес Армиясы қатарынан 25 жылдық қызметтен соң ғана босадым. Сол кезде шамамен 45–46 жастамын. Денсаулығым мықты едi. Тепсем темiр үзетiнмiн…

Баукең ендi Алматыға келгенiн, жерлестерiнiң қалай қарсы алғанын, жазушылық қызметке кiрiскенi жайлы айтты. Жүзi де мейiрiмдене түстi.

– Қарағым, мен саған сырымды айтып отырмын. Егер қызық болмаса, оны айт! – деп қояды Баукең анда-санда.

Мен Баукеңнiң сөзiн бөлмедiм.

– Отставкаға шыққаннан соң, он жылдан соң Мәскеуде генерал-полковник М.П. Миловскиймен кездесiп қалдым. Ол маған: «Сiзге үлкен алғыс айтқым келедi. Сол кездерде жазған лекцияларыңыздың кейбiрiн әлi күнге дейiн пайдаланып жүрмiз», – дедi. Генерал-полковниктiң сөзiн есту маған үлкен ғанибет едi…

Баукеңнiң темекiсi таусылды. Менi көршi бөлмеден темекi әкелуге жұмсады. Іздеп, iздеп, еш таба алмадым. Бiр кезде Баукеңнiң өзi барып, жабулы тұрған чемо­данның бiр бұрышынан алды да, маған «дұрыстап iздемегенсiң» деп кейiп тастады.

– Мен қазiр бақыттымын. Бұдан асқан бақыттың керегi жоқ, – дедi…

Баукең одан соң отбасы, ұл-қыздары жайлы айтты. Мағжан Жұмабаевтың өлеңдерін жатқа оқыды. Осы бір ұлы ақынның өлеңін алғаш рет тыңдадым.

Ерте  күнде отты  Күннен Гун туған,

Отты Гуннен от боп ойнап мен туғам.

Жүзімді де, қысық  қара  көзімді,

Туа сала  жалынменен мен жуғам.

 

Қайғыланба, соқыр сорлы, шекпе зар,

Мен – Күн ұлы, көзімде Күн нұры бар.

Мен келемін, мен келемін, мен  келем,

Күннен туған, Гуннен туған пайғамбар.

 

Соқыр сорлы, көрмей ме әлде көзің көр?

Күншығыстан таң келеді, енді көр.

Таң келеді, мен келемін – пайғамбар,

Күт сен мені, лахаулаңды оқи  бер.

 

Күншығыстан таң келеді  – мен  келем,

Көк күңіренеді: Мен де көктей күңіренем.

Жердің жүзін қараңғылық қаптаған,

Жер жүзіне нұр беремін, Күн берем.

 

Қап-қара түн. Қайғылы ауыр жер жыры,

Қап-қара түн. Күңіренеді түн ұлы.

Күншығыста ақ алтын бір сызық бар:

Мен келемін, мен пайғамбар  – Күн ұлы…

– Мағжан Жұмабаев – ұлы ақын. Абайдан кем емес. Мүмкін мен дұрыс

емес шығармын. Бұл  – жеке пікірім. Ол менің көз алдымда қайтыс болды…

Күн батты. Баукең әбден шаршады. Бiрақ сездiргiсi келмедi. Әлi де бұрынғы қатал  қалпын сақтап, анда-санда қатуланып қояды. Менiң қырын қарап, сол орнымда қозғалмай отырғаныма шамамен 8 сағаттай болды.

Бiр кезде жұмыстан Баукеңнiң үйiндегi жеңгей келдi. Даңқты қолбасшы менi таныстырып, ұнап қалғанымды айтты.

– Батыр жазушы деген атағым бар, көп қатын алды деген шатағым бар. Бұны есітіп пе едің? – деді Баукең.

– Жоқ.

– Онда, тыңдап ал. Төрт жеңгеңнің болғаны рас. Мынау соның бірі. Кезінде түсініспей, бөлек кеткен едік. Енді, міне, тұз-дәм татып, қайта бірге тұрып жатырмыз.

– Газетiң бар болғаны алақандай ғана, осыншама уақыт науқас шалды мазалауға бола ма? Жеңгей ашуланып жүр. Баукең менi қорғап, жеңгейдi сөзiмен қағып тастады.

Мен ең соңғы сұрағымды қойдым:

– Бүгiнгi жеткiншектерге аталық қандай бата берер едіңіз?

– Бұл сұраққа мен жауап бермеймiн, жауап беретiндер жауап бере берсiн!

Баукең шындығында да шаршаған екен.

Әңгiмемiздiң соңы осы болды ғой деген ой келдi.

–  Жаз. Жаңа жолдан! – дедi Баукең сәл үнсіздіктен соң.

Мен 43-шi беттi бастадым…

– Бүгiнгi жас ұрпақ – бiздiң болашағымыз. Оларға тiлегiм: бiзден асып кетсеңдер, ешқандай дауым жоқ. Оған қуанам. Бiзден кем болмайды деп ойлаймын. Аға ұрпақтың өз замандарында iстеген еңбектерiн түсiнiп, бағалап, бұдан былай да табыстың үстiне табыс қосып, адал азамат, еңбекқор болатындықтарыңа сенемiн…

Баукең тiлектерiн айтты да, менен кейінгі жазылған сөйлемдердi қайталап оқып беруiмдi бұйырды. Оқи бергенiм сол едi, соңғы беттi сұрап алды да:

– Мен бұлай деп айтқан жоқпын! – дедi.

Не iстерiмдi бiлмей, аңтарылып тұрып қалдым. Баукең стол үстiнде жатқан сiрiңкенi қолына алды. Әлдеқашан сөнiп қалған темекiсiн тұтататын шығар деп ойлағанмын. Жоқ, ол жаңағы параққа от қойып, жоғары ұстап тұрды да, текеметтiң үстiне лақтырып жiберді. – Дұрыстап жаз, түсінбейді деп ойлама!

Бұл жолы Баукеңнiң даусы қырылдап, қатқыл шықты. Орнынан тұрып, бөлмеде теңселiп, сұстана, ерсiлi-қарсылы жүрдi де қойды. Мен кiреберiсте  не iстерiмдi бiлмей аң-таңмын. Ойымда тек қана қолымдағы таңертеңнен кешке дейiн жазған 42 бет қағазды Баукеңе бермей, аман сақтап қалу, лажы болса, қашып шығу жоспары тұрды. Терезеде темір тор. Шыға алмайсың. Ал шығаберістегі есіктің алдында қаҺарына мініп, көздері от шашып, кешегі даңқты қолбасшы, бүгінгі ақсақал тұрды. Түсі сұп-суық, мұздай. Мәскеуге дейін тоқтаусыз жеткен фашистердің Баукеңнен сескенгені рас-ақ екен!

– Мақаланы жазып болған соң заңды түрде көрсетесің. Есiттiң бе? Көрсетесің!

Қуанып кеттім. Қолымдағы қолжазбаны аман-есен алып шығу үшiн бәрiне дайын едiм.

– Әлбетте,  көрсетемін!

Ертеңiне Баукеңнiң кiтаптарын тағы бiр шолып шықпақшы болып, Орталық ұлттық кiтапханаға келдiм. Жеңгей сонда жұмыс iстейдi екен. Ол кiсi Баукеңнiң әбден шаршағанын, түнiмен жайсыз ұйықтағанын айтты. Кешегі ренішін түсіністікпен қарауымды өтінді.

Мақаланы жазып, машинкаға бастырған соң, Баукеңнiң үйiне қайта телефон соқтым.

– Қонаққа барайын деп жатырмын. Тез жетпесең, кетiп қаламын! – дедi.

Мен Баукеңнiң үйiне жетуге асықтым.

Баукең жақсы қарсы алды. Мақаланы оқып бердiм. Ақсақал әбден риза болды.

–  Қарағым, ендiгі ерiк өзiңде, сен журналистсiң, қалай жазсаң да өзiң бiл. Рұқсатымды да, батамды да бердім, – дедi.

Бiз кешегi әңгiмемiздi қайта жалғастырдық. Бұл жолы Баукең әдебиет, музыка жайлы,  еңбек жолы туралы көбiрек айтты. Жасы жетпiстi алқымдап қалса да, өзi жақсы көретiн ақындардың өлеңдерiн жатқа оқыды. Ауызбен айтып, қағазға түсiрiп жеткiзе алмайтын сыр шерттi… Шындығында Баукеңнiң бұл сөздерi жүректiң төрiнде сақталатын ұлағатты мол дүниелер едi.

Бiз түскi асты бiрге iштiк. Дастарқанның үстiнде Баукеңнiң жақсы көретiн «Каберне» шарабы тұрды. Кеше «iшесiң бе?» дегенде, қарсылық бiлдiргенмiн. Ал бүгiн бiрден келiстiм. Даңқты, қазақтың біртуар азаматымен шарап iшпеудiң өзi күнә ғой.

Баукең тост көтерiп, маған ақ тiлегін айтты. Батасын берді.

Екiншi жолы шарапты тек өзiне ғана құйды. Жаңа бiр әзiрде үзiлiп қалған әңгiмесiн қайта жалғастырды.

Әңгiмемiз тағы да ұзаққа созылды. Анда-санда редакциядағы жігіттердің асыға күтiп отырғанын есiме алып қоямын. Газеттің ертеңгі нөмірі дайындалып жатыр. Ал менің мақалам әлі баспаханаға тапсырылған жоқ. Бiрақ Баукеңнiң де көңiлiн қимаймын. Сөзін де бөлгім келмейді.

– Мақтанды деп ойлама, мен қазақтан шыққан тұңғыш гвардия полковнигiмiн, 9-шы гвардиялық диви­зияның командирiмiн, – дедi Баукең ойын қайта жалғас­тырып. – Көңiлiңе келсiн, келмесiн, шырағым, қазақтан шыққан бiрiншi әскери жазушымын. Оның өзiндiк мәнi бар. Бiздiң қазақ ол жағынан бай халық. Мен аспаннан түскен жоқпын. Бiзде Қобыланды мен Алпамысты ауыз әдебиетi­нiң батырлары деп жүр. Олар менiң ойымша, қателеспесем, тарихта болған тұлғалар. Егер болмаса, халық әдебиетінде жазылмас едi. Мен осыған мақтанамын. Оған толық хақым бар. Қазақ қатардан қалып келе жатқан халық емес! Бiздiң ұрпа­ғымыз – даңқты ұрпақ!..

Баукең менiң қайтуыма түстен кейiн, сағат төрттер шамасында ғана рұқсат берді. Қол алысып, иығымнан қағып, қимастықпен шығарып салды.

Баукеңмен қоштасып, қуанышым қойныма сыймай, редакцияға асықтым. Ентігімді басар-баспастан бас редактор Фариза Оңғарсынованың бөлмесіне кірдім де, аңтарылып тұрып қалдым. Апай екі қызметкердің дайындаған мақалаларына көңілі толмай, ашуланып отыр екен. «Қайта жазыңдар! Балаларды шимай-шатпақпен алдауға болмайды!» деді де, парақтарды босағаға қарай лақтырып тастады.

Мен алдына рұқсатсыз кіргеніме қысылып, үнсіз тұрмын. Жаңа бір әзірде арыстандай айбатты Бауыржан Момышұлының алдынан әрең шығып едім, енді, міне, көкжал қасқырдың апанының алдында тұрғандай күй кештім.

Бір кезде апай мені көріп, «Сен не қылып тұрсың?» дегендей сұраулы үнмен, аңтарыла қарады.

– Баукеңнің материалын алып келдім. Ол кісі рұқсатын берді, – деп мақаламды ұсынып. Апай үнсіз алды да, оқымай-ақ қол қойып берді.

* * *

Аты аңызға айналған даңқты панфиловшы, жазушы, Мемлекеттiк сыйлықтың лауреаты Бауыржан Момышұлынан алған сұхбатым «Ұлан»  (бұрынғы «Қазақстан пионері») газетiнiң 1977 жылғы 8 мамыр күнгi санында жарық көрдi. Кезінде өзі желкелей отырғызып жазғызған, бүгінде әбден сарғайып, тарихи құндылыққа айналған парақтардың әр бетінде Баукеңнің жүрек дүрсілі, қуанышы мен реніші сақталғандай. Қайран, Баукең-ай! Тайға басқан таңбадай етіп, өз үнін – өмірбаянын осылайша қалдырғанның өзі ұлылықтың белгісі ғой!

* * *

Реті келгенде айта кетейін, Баукең 1982 жылы дүниеден өткеннен кейін екі жылдан соң, 1984 жылы «Қазақстан пионері» газетіне естелік жаздым. Газеттің алдағы нөмеріне жоспарлап, макетін де сызып қойғанмын. Бір кезде «Лениншіл жас» басылымының бас редакторы Сейдахмет Бердіқұлов ағамыз шақырды. Ол кісі менің Баукең жайлы жазған естелігімді Уәлихан Қалижановтан естіпті. Уәкең балалар мен жасөспірімдер газетінде бас редакторы да, мен жауапты хатшымын. Сейдағаң мақаланы сұрап алды да, газеттің келесі нөміріне шығартып жіберді.

Сол күнгі қуанышты айтсаңшы! «Лениншіл жас» қазіргі «Жас алаш» газетінде той болды. Баспасөз үйіндегі қаламгерлердің дені келіп құттықтады. Телефон соққандары қаншама! Барлығы осы бір сәтті жазылған мақаламды мақтап, ізгі тілектерін білдіріп жатты. Бір кезде бөлмеге «Лениншіл жастың» бір топ қыз-жігіттері кірді. Әңгіме Баукең жайлы жазылған менің мақаламның төңірегінде өрбіді. Сөз арасында белгілі журналист Нұрлытай Үркімбаева бір бет мақаланың ішінен бір сөзге тоқталып, оны Баукеңнің айтуы мүмкін еместігін айтты. Расында да сол сөзге  бас редактордың қаламы тиген еді.  Мойындадым.

* * *

Мен осы бір қуанышты сәттерді есіме алған сайын, әріптестерімнің сөз қадірін білетіндіктеріне, сыйластықты үнемі жоғары қоятындықтарына ризашылығымды білдірумен жүремін.

Мiне, содан берi қаншама уақыт өттi. Қоғам өзгерді, өмірге жаңа ұрпақ келді. Тарих өз перзенттерін саралай да, даралай да, ұлықтай да білді. Баукеңнің сұрапыл жылдарда көрсеткен ерлігінің белгісі, кеудесіне таға алмай, арманда кеткен Кеңес Одағының Батыры атағы көзайым болып, халқына жетті. Ал менің қуанатыным, батыр ұлдың мерейі күн санап асқақтай түсуі еді. Қас-қағым сәттей өте шыққан сол бiр кездесулерден соң мен Баукеңнiң есiмiн үнемi өзiммен бiрге, жүрегiмде алып жүрмiн. Бұл – халықтың  ғасырда біртуар аяулы ұлына деген үлкен құрмет, сағыныш, азаматтық борыш болса керек.

Бейсенбай СҮЛЕЙМЕНОВ,

Қазақстан Республикасы Президенті сыйлығының  лауреаты, «Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері»,  публицист, жазушы

АЛМАТЫ