Атақты академик ғалым-дәрігер Төрегелді Шарманов дүние салды
АСТАНА. 25 мамыр. Бұрынғы Денсаулық сақтау министрі, гигиенист-нутрициолог ғалым, медицина ғылымдарының докторы, профессор Төрегелді Шарманұлы Шарманов 94-ке қараған шағында өмірден өтті. Бұл туралы өз мәнбесіне сүйенген rast.kz хабарлайды.
Төрегелді Шарманов – Қазақстан Ұлттық Ғылым Академиясының академигі, Ресей медицина ғылым академиясының академигі, ҚР Мемлекеттік сыйлығының иегері. Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері. Ол – кеңес кезеңіндегі «Октябрь революциясы», «Халықтар достығы», тәуелсіздік тепсеңіндегі бірінші дәрежелі «Достық» және «Парасат» ордендерінің иегері, Тәуелсіз «Платиналы Тарлан» сыйлығының лауреаты, «Жыл адамы» сыйлығының иегері, Алматы және Жезқазған қалаларының құрметті азаматы. Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің 8-10 шақырылымдағы депутаты.
Төрегелді Шарманұлы Шарманов 1930 жылы 19 қазанда сол кездегі Қарағанды облысының қазіргі Ұлытау облысына қарайтын Ұлытау ауданында туған. 1949 жылы мектепті бітіргесін Қарағанды мемлекеттік медициналық институтына оқуға түсіп, өте жақсы аяқтап шықты. 1955-1958 жылдары Қарағанды мемлекеттік медициналық институтынның аспирантурасын үздік бітірген.
1958-1962 жылдары – Қарағанды облысы Ұлытау ауданында орталық аурухананың бас дәрігері, 1962-1968 жылдары Қазақстан Денсаулық сақтау министрінің өлкелік патология ғылыми-зерттеу институтында бөлім меңгерушісі, 1968-1971 жылдары Ақтөбе медицина институтының ректоры, 1971-1982 жылдары – Қазақ КСР Денсаулық сақтау министрі, 1973-1984 және 1988 жылдан КСРО Медицина ҒА тағам институты қазақ бөлімшесінің директоры (қазіргі Қазақ тағамтану академиясының президенті), 1985-1988 жылдары – Бүкілодақтық «Тағамтану сұрақтары» журналының бас редакторы және Мәскеу қаласындағы дәрігерлердің біліктілігін жетілдіру институты тағамтану кафедрасының меңгерушісі қызметтерін атқарған.
1995 жылдың мамыр айынан Қазақстанның профилакториялық медицина академиясының негізін қалаушысы және оның президенті, 1997 жылдан бастап «Здоровье и болезнь» журналының бас редакторы болды.
Негізгі ғылыми еңбектері тамақтану физиологиясына арналған. Ол тамақтану тәртібінің бұзылу себептерін зерттеп, адам денесінде ақуыз, дәрумен жетіспеу жөнінде тұжырым жасады; мешел ауруының даму тетігін ашты. Оның басшылығымен емшектегі балаларға арналған «Бөбек», «Аруана», «Антихолестерин» тағам қоспаларын шығарды. Оның бастамасымен 1978 жылы Дүниежүзілік денсаулық ұйымы (ДДҰ) мен ЮНИСЕФ-тің Халықаралық Алматы конференциясы өтіп, онда медицина – санатының алғашқы жәрдемнің ұлттық жүйесін ұйымдастырудың ұстанымдары алғаш рет тұжырымдалған Алматы декларациясы қабылданды.
Қош бол, қазақ өркениетінің көрнекті тұлғасы!
